غسل نوزادبهجهت آشنا سازی کودک از آغاز تولّد با شعائر دینی و تاثیر آن‌ها در روحیه او یا والدین او که آن‌ها را انجام می‌دهند، خداوند وظایفی را برعهده والدین قرار داده است و جزء حقوق کودکان محسوب می‌شود از جمله این حقوق غسل نوزاد بعد از تولد است. ۱ - آشنایی نوزاد با فطرت توحیدیاسلام برای نوزاد، فطرت توحیدی قائل است، از این‌رو دستوراتش در زمینه تربیت کودک مبتنی بر این نگرش است. در قرآن خطاب به نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمده است روی خود را متوجّه آیین خالص توحید کن همان سرشتی که خداوند از آغاز، مردم را بر آن قرار داده است و این آفرینش است که نباید تغییر و تبدیل در آن راه یابد. «فَاَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنیفًا فِطْرَتَ اللهِ الَّتی فَطَرَ النّاسَ عَلَیْها لا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللهِ...». هم‌چنین در حدیث معروف از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده که فرموده‌اند: هیچ فرزندی نیست مگر این‌که بر فطرت (سرشت پاک الهی) آفریده می‌شود و پدر و مادر او هستند که او را یهودی یا نصرانی و یا مجوس ببار می‌آورند«مٰا مِنْ مَوْلوُدٍ یوُلَدُ الّا عَلَی الفِطْرَةِ فَاَبَوٰاهُ اللَّذٰانِ یُهَوِّدٰانِهِ و یُنَصِّرٰانِهِ وَ یُمَجِّسٰانِهِ». بدان‌جهت از همان آغاز تولّد، وظایفی بر عهده والدین و دیگر مربیّان کودک گذاشته شده است که برخی از آن‌ها مستحّب و برخی دیگر، عنوان واجب دارند. این وظایف در راستای آشنا سازی کودک از آغاز تولّد با شعائر دینی و تاثیر آن‌ها در روحیه او یا والدین او که آن‌ها را انجام می‌دهند و یا به ادلّه دیگری که ممکن است ما انسان‌ها به تمام جهات آن اطّلاع نداشته باشیم، انجام می‌شود. ۲ - دیدگاه فقهااز جمله این وظایف، غسل نوزاد بعد از تولّد است که بسیاری از فقیهان آن را مستحب دانسته‌اند. و برخی از قدمای فقها به وجوب آن فتوی داده‌اند، دلیل این نظریّه روایاتی است، از جمله در روایت موثقه سماعه، از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل نموده که فرموده‌اند: غسل نوزاد واجب است. «وَغُسْلُ الْموْلُودِ، وٰاجِبٌ». لفظ وجوب اگرچه در نزد اصولیین ظهور در وجوب اصطلاحی و کاری که ترک آن جایز نیست، دارد، ولی در اخبار این‌چنین نیست و معنایی اعم از وجوب و تاکّد استحباب از آن اراده شده و ممکن است معنی لغوی آن یعنی مطلق ثبوت، مقصود باشد. ۳ - زمان غسلبرخی از فقها وقت غسل را ساعات اوّلیه تولّد نوزاد دانسته‌اند. برخی دیگر فرموده‌اند: تاخیر یکی دو روز از زمان تولّد، مضّر به این حکم نیست. اطلاق این حکم در کلمات فقها اقتضا دارد که انجام آن با نیّت و قصد اطاعت فرمان خداوند متعال صورت پذیرد، هر چند ما به‌علّت آن آگاهی نداشته باشیم. بنابراین آن‌چه در کلمات برخی از فقیهان آمده، مبنی بر این‌که محتمل است انجام آن فقط به‌دلیل پاکیزگی نوزاد از نجاست و کثافت صورت پذیرد، ضعیف به‌نظر می‌رسد. ۴ - پانویس۵ - منبعانصاری، قدرت‌الله، احکام و حقوق کودکان در اسلام، ج۱، ص۲۴۹-۲۵۰، برگرفته از بخش «فصل چهارم حقوق کودک بعد از ولادت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۸/۲۵. |